HISTORIA

POCZĄTKI
Pierwsza wzmianka o wsi założonej na prawie wołoskim w dobrach Kmitów pochodzi z 1489 r. Pisownia wsi zmieniała się na przestrzenie wieków. Na początku występowała pod nazwą Ustyanowa Vola, 1540 r. Ustianowa, 1678 r. – Ustyanowa, 1745 – Ustianowa. Słowo pochodzi od węgierskiego imienia Ustyan (Justynian), który prawdopodobnie był zasadźcą wsi i ściągnął tutaj osadników z Węgier.W 1520 r. Piotr Kmita Sobieński otrzymał od króla Zygmunta I prawo pobierania myta w Ustjanowej na utrzymanie drogi w należytym stanie. Przywilej królewski mówi, że są liczne bagniste miejsca na tej drodze i nie jest łatwo przejechać przez nie wozami obciążonymi towarami kupieckimi i solą. Piotr Kmita Sobieński do 1553 r. dziedziczy Ustianową, a po jego śmierci bezdzietna wdowa Barbara Kmita z Herburtów. Po jej śmierci w 1580 wieś dziedziczy brat Stanisław Herburt.

OKRES MIĘDZYWOJENNY
W Ustjanowej istniała szkoła szybowcowa przysposobienia wojskowego lotniczego. Odbywało się tu szkolenie wszystkich stopni. Było to miejsce ogólnokrajowych zawodów szybowcowych na stokach pasma Żukowa z najwyższym punktem Holica.

Z lotniczej historii miejscowości:
1931 r. – jesienią zwiad lotniczy Dęblińskiej Sekcji Lubelskiego Klubu Lotniczego wypróbował na zboczach Żukowa szybowiec NN-bis zbudowany przez podchorążych tej szkoły. Loty wypadły rewelacyjnie. Odkryto wspaniałe warunki termiczne i doskonałe noszenia pozwalające na szybkie szkolenie pilotów.
1933 r. – na Holicy (762 m) i grzbiecie pasma Żukowa powstało ogromne, znane w Europie górskie lotnisko szybowcowe. Do jego uruchomienia przyczynił się ppłk pilot Bolesław Stachoń zakładając dla szkoły w Dęblinie wojskowy Obóz Szkoleniowy. Szybowisko szybko rozrosło się i po roku posiadało już duże hangary, infrastrukturę lotniczą z lotniskiem dla samolotów w dolinie i wyciągarki dla szybowców na stokach Żukowa.
1935 r. – w szkole szybowcowej odbywały się coroczne zawody szybowcowe, a w 1935 roku zorganizowano tutaj III Krajowe Zawody Szybowcowe, podczas których dokonano licznych wyczynów i ustanowiono nowe rekordy Polski.
1936 r. – wybudowano hangar na szczycie Żukowa, a cały ośrodek lotniczy obejmował już Ustjanowę Centralną, Żuków, Równię i Gromadzyń. Znajdowały się tutaj znakomite szybowce typu ‚Salamandra’, ‚Delfin’ i ‚Rekin’. Przeszkolono też grupę narciarzy do lotów m.in. Stanisława Marusarza i Bronisława Czecha. Ćwiczyli tutaj również tak sławni piloci jak: Adam Dziurzyński, Tadeusz Góra, Adam Ziętek, Wanda Modlibowska, Irena Kępkówna itp. W tym roku Kazimierz Antoniak na szybowcu SG-3bis/36 osiągnął wysokość 3435 m. Rekord ten poprawiony został dopiero po II wojnie światowej. Kolejnym wyczynem był przelot Bolesława Baranowskiego o dł. 332 km w linii prostej z lądowaniem w Rumunii.
1938 r.– odbyły się tutaj Szybowcowe Mistrzostwa Polski, na których goszczono ministra lotnictwa.
1939 r.– wojskowa szkoła pilotażu szybowcowego w Ustjanowej dysponowała 774 maszynami, 54 stanowiskami startowymi i szkoliła od 300 do 1000 pilotów miesięcznie. W owym czasie warsztaty lotnicze zatrudniały ok. 120 osób. W dniu 11 września 1939r. Niemcy zajęli ją wraz ze sprzętem lotniczym.